کود فسفاته چیست؟
معرفی
حل مشکل دیر ثمردهی گیاهان و درختان و یا عدم رشد مناسب آن‌ها یکی از دغدغه‌های همیشگی کشاورزان و باغداران بوده است و همواره افراد مختلف سعی داشته‌اند تا راه حلی برای حل این معضل پیدا کنند. با پیشرفت روزافزون علم، صنعت کشاورزی نیز تحت تاثیر قرارگرفت و با ورود کودهای مختلف از جمله کود فسفاته، میزان بازدهی محصولات کشاورزی رو به فزونی گذاشت تا بشر با مشکل عدم امنیت غذایی رویرو نشود. با گذشت زمان، مصرف کودهای مختلف به منظور بالاتر بردن راندمان و سریع‌تر ثمردادن گیاهان افزایش یافت و در حال حاضر حدودا ۵۰ درصد از کل مصرف کود جهان منحصر به کود سیاه یا کود فسفاته است.
کاربرد کود فسفاته
برای فهم دقیق کاربرد کود فسفاته، باید شناخت کاملی از مهم‌ترین عنصر تشکیل دهنده این کود یعنی فسفر داشه باشید. بعد از نیتروژن، فسفر مهم‌ترین ماده حیاتی مورد نیاز برای رشد و نمو گیاهان مختلف است. از کود فسفاته بیشتر در مناطقی که خاک در معرض شسته شدن بی رویه قرار دارد، استفاده می‌شود پس می‌توان به راحتی تنیجه گرفت که کشاورزان مناطق مرطوب و پرباران، مشتریان ردیف اول این نوع از کودها هستند. به طور کلی فسفرها منبع عالی تغذیه غلات مختلف همچون، گندم و جو هستند و به همین دلیل امنیت غذایی انسان‌ها تا حدود زیادی به این عنصر حیاتی و کودهای حاوی آن وابسته است. لازم است بدانید که تعادل در مصرف این کود بسیار مهم است چرا که افراط در استفاده بیش از حد آن موجب سوختن گیاه شده و به قیمت نابودی تمامی دست رنج کشاورز و باغدار تمام می‌شود. پس برای جاوگیری از بروز چنین فاجعه‌ای حتما پیش از اضافه کردن کود فسفاته به گیاه، خاک زمین خود را آزمایش کرده و با مهندس کشاورزی نیز مشورت کنید.
خواص کود فسفاته
با توجه به نقش حیاتی و تایثرگذار فسفر در رشد و نمو گیاهان مختلف، کود فسفاته بر بسیاری از فعالیت‌های حیاتی گیاهان تاثیر گذار است. این کود به حفظ سطح انرژی در درون گیاه کمک کرده و همچنین آن را در به سراسر گیاه منتقل می‌کند و باغبانانی که قصد برداشت زودرس محصول خود را دارند باید از این کود استفاده کنند. مهم‌ترین خواص کود فسفاته برای گیاه عبارتند از:
- سرعت رشد گیاه را افزایش داده و موجب کلفتی ساقه‌ها می‌شود
- مقاومت گیاه را در برابر آبیاری با آب سرد افزایش می‌دهد
- از تأخیر در رسیدن دانه و رشد گیاه جلوگیری می‌کند
- باعث کاهش تعداد دانه‌های پوک می‌شود
- از تغییر رنگ برگ و باریک شدن آن جلوگیری می‌کند
- باعث افزایش تعداد دانه‌ها و برگ‌ها می‌شود
- از تغییر رنگ و ریخته شدن برگ‌های قدیمی جلوگیری می‌کند
روش تولید کود فسفاته
برای تولید کود فسفاته از روش‌های آزمایشگاهی بسیار دقیق ولی نه چندان پیچیده استفاده می‌شود. بنابراین در ادامه با تعدادی از اصطلاحات علمی که در فرایند تولید این کود استفاده می‌شود، آشنا خواهید شد. پیش از پرداختن به روش تولید این کود باید به شناخت منابع تهیه فسفات بپردازیم. مهم‌ترین منبع تأمین فسفر عبارتند از:
خاک
خاک به عنوان مهم‌ترین منبع تأمین فسفات شناخته می‌شود و این عنصر به صورت سنگ فسفات، خاک فسفات و سایر ترکیبات آلی فسفات وجود دارد و معمولا لایه‌های سطحی خاک از فسفر بیشتری نسبت لایه‌های پایینی برخوردار هستند.
اقیانوس‌ها
رسوبات موجود در کف اقیانوس‌ها نیز می‌توانند منبع مهمی برای تأمین فسفر باشند ولی از آنجایی که این رسوبات، به فلزات سنگین دیگری نیر آلوده هستند باید پیش از ورود به آزمایشگاه فرایند خالص سازی بر روی آن‌ها انجام گیرد.
سنگ آذرین آتشفشانی
سنگ آذرین به دست آمده از گدازه‌های آتشفشانی به نسبت رسوبات کف اقیانوس‌ها از ناخالصی کمتری برخوردار است.
پس از استخراج و انتفال مواد معدنی حاوی فسفات به ازمایشگاه، مراحل تهیه کود در آزمایشگاه عبارتند از:
۱ – جداسازی ناخالصی‌ها از مواد معدنی
۲ – استخراج اسید فسفریک ضعیف از واکنش سنگ فسفات با اسید سولفوریک در مجاورت آب
۳ – ترکیب اسید فسفریک ضعیف با آمونیاک(مایع و گاز)
کود فسفاته برای درخت
برای اضافه کردن کود به خاک درختان مختلف باید فاکتورها و عوامل مختلفی را در نظر بگیرید.
پیش از هرچیز ابتدا به آزمایش خاک زمین خود بپردازید تا از ترکبیات مواد معدنی خاک زمین کشاورزی خود اطلاعات کاملی را کسب کنید. بعد از آزمایش خاک و دریافت دستورالعمل‌ها و توضیحات مربوطه از مهندس کشاورزی،اقدام به تهیه کود فسفاته در مقدار مورد نیاز کنید. برای اضافه کردن کود به درختان باید به نوع خاک زمین کشاورزی خود نیز توجه داشته باشید.
هرچه خاک عمیق‌تر و قابل نفوذتر باشد، ریشه‌های درخت نیز به اعماق بیشتری نفوذ می‌کنند و به همین نسبت کشاورز باید کود را در عمق بیشتری پخش کند تا مواد مغذی مورد نیاز به ریشه گیاه برسد. اما باغ‌هایی که دارای خاک سفت و سنگلاخی هستند، ریشه‌های درختان این باغ به سطح نزدیک‌تر بوده و به همین دلیل پخش کردن کود در لایه‌های نزدیک به سطح برای رساندن مواد مغذی به درخت، کفایت می‌کند.
نحوه دادن کود فسفاته به درخت
نحوه دادن کود به درخت به این صورت است که: حدود یک متر از تنه درخت فاصله گرفته و حفره‌هایی به عمق ۱۵ تا ۳۰ سانتی‌متر حفر کرده وکود‌ها را درون آن‌ها ریخته و سپس روی آن‌ها را با خک بپوشانید. فاصله عرض و شعاعی گودال‌ها از همدیگر را نیز حدودا ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر قراردهید.
با این روش یک منظومه به مرکزیت تنه درخت درخت بوجود می‌آید. هنگام کود دهی توجه به این نکته ضروری است که نباید کودها با ریشه درختان در تماس باشند و حتما باید بین آن‌ها لایه‌ای از ماسه یا خاک حائل باشد.
به تجربه ثابت شده‌است که کودهی به این روش بسیار موثرتر از پاشیدن کود در تمام سطح سایه درختان بوده و از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه‌تر بوده. توجه به پخش یکنواخت کود در رشد درخت بسیار موثر است و اگر فقط یک طرف درخت با کود مناسب تغذیه شود، خواهید دید که شاخ و برگ‌های همان قسمت نسبت به طرف مقابل از رشد بیشتری برخوردار شده است.
به همین دلیل برای جلوگیری از رشد کاریکاتوری درخت، توصیه می‌شود که حتما کود به صورت یکنواخت پای درخت پخش شود.
خواص کود فسفاته
- سرعت رشد گیاه را افزایش داده و موجب کلفتی ساقه‌ها می‌شود
- مقاومت گیاه را در برابر آبیاری با آب سرد افزایش می‌دهد
- از تأخیر در رسیدن دانه و رشد گیاه جلوگیری می‌کند
- باعث کاهش تعداد دانه‌های پوک می‌شود
- از تغییر رنگ برگ و باریک شدن آن جلوگیری می‌کند
- باعث افزایش تعداد دانه‌ها و برگ‌ها می‌شود
- از تغییر رنگ و ریخته شدن برگ‌های قدیمی جلوگیری می‌کند
منابع مهم تأمین فسفات
- خاک
- اقیانوس‌ها
- سنگ آذرین آتشفشانی
روش تولید کود فسفاته
- جداسازی ناخالصی‌ها از مواد معدنی
- استخراج اسید فسفریک ضعیف از واکنش سنگ فسفات با اسید سولفوریک در مجاورت آب
- ترکیب اسید فسفریک ضعیف با آمونیاک(مایع و گاز)
سخن پایانی
در این مقاله سعی شد تا از جنبه‌های گوناگون به بررسی کود فسفاته بپردازیم تا آن دسته از باغداران و کشاورزانی که قصد خرید این کود را دارند با داشتن اطلاعات کافی از اهمیت و نحوه مصرف آن، دست به انتخاب بزنند.
نحوه خرید کود فسفاته
برای خرید این محصول به صورت کلی دو راه وجود دارد:
- مراجعه حضوری به شرکت‌های ارائه کننده این محصول و بازدید و دریافت مشاوره
- خرید از فروشگاه‌های اینترنتی و مقایسه راحت تر انواع محصولات و خواندن نظرت مصرف کنندگان
قیمت کود فسفاته
با توجه به اهمیت کود فسفاته در کشاورزی، تقاضای روزافزون برای عرضه هرچه بیشترانواع مختلف آن در بازارهای داخلی و بین‌المللی وجود دارد و به همین دلیل شرکت‌های فراوانی در حال رقابت در این زمینه با یکدیگر هستند. متاسفانه درایران به علت نوسانات شدید نرخ دلار در چند سال گذشته قیمت انواع کود فسفاته با افزایش شدیدی روبرو شده‌است، از این رو باید برای خرید این نوع از کودها صرف نظر از اینکه تولید داخل باشند یا وارداتی، باید با واحد فروش شرکت تأمین کننده تماس بگیرید.
سوالات متداول کود فسفاته
بعد از نیتروژن، فسفر مهم‌ترین ماده حیاتی مورد نیاز برای رشد و نمو گیاهان مختلف است. از کود فسفاته بیشتر در مناطقی که خاک در معرض شسته شدن بی رویه قرار دارد، استفاده می‌شود پس می‌توان به راحتی تنیجه گرفت که کشاورزان مناطق مرطوب و پرباران، مشتریان ردیف اول این نوع از کودها هستند.
این کود به حفظ سطح انرژی در درون گیاه کمک کرده و همچنین آن را در به سراسر گیاه منتقل می‌کند و باغبانانی که قصد برداشت زودرس محصول خود را دارند باید از این کود استفاده کنند.
مهم‌ترین خواص کود فسفاته…
برای تولید کود فسفاته از روش‌های آزمایشگاهی بسیار دقیق ولی نه چندان پیچیده استفاده می‌شود. بنابراین در این صفحه با تعدادی از اصطلاحات علمی که در فرایند تولید این کود استفاده می‌شود، آشنا خواهید شد.
با توجه به اهمیت کود فسفاته در کشاورزی، تقاضای روزافزون برای عرضه هرچه بیشترانواع مختلف آن در بازارهای داخلی و بین‌المللی وجود دارد و به همین دلیل شرکت‌های فراوانی در حال رقابت در این زمینه با یکدیگر هستند. متاسفانه درایران به علت نوسانات شدید نرخ دلار در چند سال گذشته قیمت انواع کود فسفاته با افزایش شدیدی روبرو شده‌است، از این رو باید برای خرید این نوع از کودها صرف نظر از اینکه تولید داخل باشند یا وارداتی، باید با واحد فروش شرکت تأمین کننده تماس بگیرید.
